Wpływ zimnego środowiska na dynamikę pracy
Wykonywanie prac na otwartej przestrzeni w okresie jesienno-zimowym w naszym klimacie naraża pracownika na działanie bardzo niesprzyjających warunków pogodowych. Jakich materiałów należy użyć do produkcji odzieży przeznaczonej do prac w okresie jesienno-zimowym?
Odczucie termiczne osób narażonych na działanie niesprzyjających warunków pogodowych jest różne i zależy od wielu czynników. Czynniki te to nie tylko temperatura powietrza, wilgotność, prędkość wiatru czy opady, ale również kondycja naszego organizmu. Wszystkie wymienione elementy wpływają na nasze obiektywne odczucie ciepła i można przedstawić je jako temperaturę odczuwalną, która z kolei ma wpływ na nasze samopoczucie i komfort pracy.
Odzież ciepłochronna
Podstawowym parametrem ochronnym odzieży ciepłochronnej jest opór cieplny. Odzież ciepłochronna chroniąca przed zimnem przeznaczona jest zarówno do pracy na zewnątrz, jak i w chłodniach, gdzie temperatura otoczenia jest niższa od temperatury pokojowej.
O przeznaczeniu odzieży do pracy w niskich temperaturach decyduje jej izolacyjność cieplna. I tak do pracy w temperaturze nieprzekraczającej -5°C stosuje się odzież spełniającą wymagania normy PN-EN 14058:2007 Odzież ochronna – wyroby odzieżowe chroniące przed chłodem. W normie tej określono wymagania i metody badania dotyczące pojedynczych wyrobów odzieży chroniącej organizm przed wychłodzeniem w środowisku o obniżonej temperaturze.
Rodzaj takiej odzieży, ze względu na niski poziom zagrożenia, zaliczany jest do I kategorii środków ochrony indywidualnej. Nie podlega on ocenie typu WE, będącej częścią procedury, w wyniku której jednostka notyfikowana ocenia i poświadcza czy wydaje certyfikat stanowiący, iż próbka, prototyp, spełnia wymagania określonego aktu prawnego.
Do pracy w temperaturze poniżej -5°C powinna być stosowana odzież ciepłochronna spełniająca wymagania normy PN-EN 342:2006 Odzież ochronna – Zestawy odzieży i wyroby odzieżowe chroniące przed zimnem.
Dla tej odzieży wymagane są badania izolacyjności cieplnej. Odzież przeznaczona do ochrony człowieka w środowisku o temperaturze poniżej -5°C zaliczana jest do II kategorii środków ochrony indywidualnej, podlega więc ocenie typu WE przez jednostkę notyfikowaną.
Klasyfikacja odzieży pozwala na jej właściwy dobór, tak aby zapewnić optymalny, adekwatny poziom ochrony w różnych warunkach użytkowania. Izolacyjność cieplna wyrobu odzieżowego, grubość oraz przepuszczalność powietrza są podstawowymi parametrami, na które należy zwrócić uwagę przy zakupie takiej odzieży. Odzież ciepłochronną najczęściej stanowi zestaw elementów, które mogą być łączone ze sobą w zależności od potrzeb. Najczęściej produkowane są dwuczęściowe ubrania, które mogą być dodatkowo uzupełnione kamizelką lub ocieplaczem.
Podstawowym kryterium pozwalającym na optymalny dobór odzieży ciepłochronnej do warunków klimatycznych na stanowisku pracy są warunki klimatyczne, w jakich pracownik się znajduje, czyli przede wszystkim temperatura otoczenia, siła wiatru i wilgotność powietrza.
Nie mniej ważne jest uwzględnienie rodzaju wykonywanej pracy, gdyż w czasie pracy organizm człowieka wydziela ciepło, którego ilość związana jest z wydatkiem energetycznym, adekwatnym do wykonywanej pracy i kondycji organizmu. Przy doborze odzieży ochronnej należy również wziąć pod uwagę ciężkość wykonywanej pracy.
Izolacyjność cieplna odzieży zależy przede wszystkim od jej grubości. Jako warstwę ocieplającą najczęściej stosuje się odpowiednie włókniny ocieplające. Przy szczególnie niesprzyjających warunkach atmosferycznych, niskich temperaturach otoczenia – dotyczy to również chłodni – stosuje się grube warstwy izolacyjne, co powoduje wzrost masy odzieży i tym samym ogranicza ruchy pracownika, co nie przekłada się na wygodę, komfort użytkowania i wydajność pracy. Na szczęście na rynku dostępne są włókniny ocieplające Thinsulate.
Włóknina ocieplająca Thinsulate to komfort, którego oczekuje każdy użytkownik ubrań wierzchnich. Komfort polegający na braku zjawiska potliwości, a przy tym zapewniający lekkość, trwałość, odporność na wodę i wilgoć, a przede wszystkim dający użytkownikowi suchość i ciepłotę. Włóknina ta ma zastosowanie w ubraniach roboczych, płaszczach, kurtkach, kombinezonach, a także w rękawicach, czapkach, ubraniach myśliwskich, butach, a nawet ocieplaczach nurkowych.
Unikalna technologia mikrowłókien o grubości 2-5 μm (25 x cieńsza od ludzkiego włosa) zapewnia najwyższe parametry cieplne przy najniższej wadze i grubości, co dla użytkownika oznacza swobodę ruchu, jak również zachowuje odpowiedni fason. Włóknina Thinsulate utrzymuje na niezmienionym poziomie swoje właściwości cieplne w trakcie całego okresu użytkowania.
Niepowtarzalny splot włókien oraz zastosowany materiał do produkcji Thinsulate pozwoliły uzyskać mniej niż 1% absorpcji wody w stosunku do wagi własnej. Pozwala to na utrzymanie ciepła i suchości podczas niesprzyjających warunków pogodowych. Włóknina Thinsulate to również bezwonny i hipoalergiczny (idealny dla alergików) materiał, posiadający certyfikat Oekotex.
Informacje zawarte w tab. 1 i 2 mogą być pomocne w doborze odpowiedniej gramatury włókniny ocieplającej, dostosowanej do potrzeb pracownika w zależności od tego, w jakich warunkach pracuje i jaki jest czas ekspozycji na zimno. Wartość ochronna efektywnej izolacyjności cieplnej wyrobów odzieżowych przekłada się na kombinacje temperatury otaczającego powietrza i aktywności pracownika.
Tab. 1 odpowiada sytuacji aktywności ruchowej lekkiej i średniej poruszającego się pracownika. Dla każdego z tych poziomów obliczona jest najniższa temperatura, w której osoba pracująca w zimnym środowisku może przebywać. Wartości te oparte są na następujących warunkach: temperatura powietrza jest równa średniej temperaturze radiacyjnej, prędkość wiatru: między 0,3 a 0,5 m/s, wilgotność na poziomie 50%, a prędkość poruszania się to około 1 m/s.
Pracownik przebywa na zewnątrz i wykonuje pracę o aktywności ruchowej średniej, gdzie temperatura sprowadza się do -19°C; charakter pracy jest taki, iż pracownik przebywa w tych warunkach 8 godzin. Według tabeli izolacyjność odzieży powinna oscylować wokół poziomu 0,310 rct (tab. 1)
Aby zapewnić pracownikowi komfort pracy w ww. warunkach, powinna być zastosowana włóknina ocieplająca spełniająca takie parametry. W tym przypadku włóknina ocieplająca Thinsulate typ P-150 (gramatura: 150 g/m²) ma współczynnik izolacyjności cieplnej rct na poziomie 0,325, czyli spełnia nasze oczekiwania. Należy pamiętać, że są to założenia teoretyczne i zależą one od wielu czynników, dając pewien obraz, jakich materiałów użyć i w jakiej gramaturze, żeby zapewnić pracownikowi komfort cieplny (tab. 2).
autor: Piotr Głowski
