Co to jest hałas i w jaki sposób się przed nim chronić?
Hałas to każdy dźwięk, który jest drażniący, niepożądany i zagraża naszemu zdrowiu.
Co to jest dźwięk? Taki czy inny dźwięk można najlepiej spróbować porównać do fali na wodzie. Jak wrzucimy kamień do wody, to fale na początku są wysokie, ale z czasem zanikają. Podobnie jest z dźwiękiem, który oddala się od źródła i z czasem zanika.
Dźwięk możemy zobaczyć, obserwując membranę głośnika, gdzie „pompowane” są różne częstotliwości składowe. Niskie tony cechują się dużymi odległościami fali od siebie, co oznacza mniej fali dźwiękowej na sekundę. Wysokie tony takie jak np. wiertło dentystyczne cechują się znacznie bardziej intensywną częstotliwością fali. Ta fala jest skumulowana, drgania na głośniku przy wysokich tonach będą częstsze.
Hałas – najczęstsze zagrożenie
Spośród wielu szkodliwych czynników obecnych w środowisku pracy (np. zapylenie, promieniowanie, czynniki chemiczne itp.), to właśnie hałas jest tym najczęściej spotykanym przez pracowników.
W Polsce hałas w zakładach pracy występuje prawie czterokrotnie częściej niż zapylenie, a więc ilość potencjalnych firm z takim zagrożeniem jest naprawdę ogromna.
Hałas jest też drugą, występującą zaraz po pylicy zgłaszaną chorobą zawodową w Polsce.
Najwięcej osób narażonych na hałas w miejscu pracy jest w województwach śląskim i wielkopolskim, a najmniej w podlaskim i warmińsko-mazurskim. Jednocześnie w tych dwóch ostatnich województwach ta choroba zawodowa jest znacznie częściej zgłaszana niż w dwóch pierwszych.
Dysproporcja ta może wynikać z większej świadomości pracowników, większej liczby szkoleń lub bardziej rygorystycznego podejścia służby BHP w tych regionach.
W jaki sposób możemy zmierzyć hałas?
Hałas mierzymy w decybelach (dB), a jego dopuszczalna ekspozycja w 8-godzinnym dniu pracy wynosi 85 dB. Powyżej tej wartości musimy nosić odpowiednie ochronniki słuchu.
Czy wobec tego poziom niepożądanych dźwięków o wartości 90 dB to jest już spory hałas? Wydawać by się mogło, że to niewiele więcej, ale warto zdać sobie sprawę z tego, że zwiększenie hałasu o zaledwie 3 dB stanowi podwojenie jego intensywności.
Rodzaje hałasu
Hałas możemy podzielić na:
- Impulsowy – pojawia się od czasu do czasu i najczęściej jest intensywny i o dużej wartości.
- Ciągły – gdy przez cały dzień pracy chodzą maszyny, urządzenia.
- Mieszany.
Właśnie ten mieszany rodzaj hałasu jest najbardziej zdradliwy, bo wydaje nam się, że jak tylko na chwilę włączymy jakieś głośne urządzenie czy maszynę, to nic nam się nie stanie i nie warto ochronnika słuchu zakładać. Nic bardziej mylnego, bo każde niepożądane, nawet chwilowe działanie z czasem powoduje utratę słuchu, a takich sytuacji w ciągu dnia może zdarzyć się kilka, kilkanaście. Przed każdym z tych hałasów powinniśmy się zawsze i w odpowiedni sposób chronić.
Wpływ hałasu na pracę
Hałas może uniemożliwić komunikację. Nie będziemy np. słyszeć komunikatów, poleceń od przełożonego, sygnałów ostrzegawczych, np. nadjeżdżającego wózka widłowego czy alarmu pożarowego.
Hałas również powoduje szybsze zmęczenie i osłabia naszą koncentrację, a wszystko to prowadzi do obniżenia naszej produktywności i zwiększa ryzyko wypadku w czasie pracy.
Ochrona przed hałasem
Ochronę w zakładzie pracy przed zbyt dużym natężeniem hałasu powinniśmy zacząć od źródła. Najpierw przy konstruowaniu urządzeń należy je odpowiednio wygłuszać, wprowadzać cichsze mechanizmy itp.
Gdy jednak urządzenie jest zbyt głośne, to potem próbujemy wprowadzić środki ochrony zbiorowej. Na początek starajmy się montować na urządzenia specjalne obudowy, ekrany czy kabiny, które wytłumią dźwięk, aby poza urządzenie wychodził już o mniejszym natężeniu, a dopiero potem, jeżeli to nie zda egzaminu, stosujmy środki ochrony indywidualnej.
W jaki sposób dobrać prawidłowy ochronnik słuchu?
Pracownika należy wytłumić poniżej 85 dB. Trzeba przy tym pamiętać, że optymalne wygłuszenie to zejście do poziomu 75-80 dB. Aby zrobić to dobrze, musimy mieć zmierzoną wartość hałasu w danym środowisku. Bez tego nie ma mowy o prawidłowym dobraniu ochronników słuchu.
Załóżmy, że mamy zmierzony hałas 105 dB. Dając pracownikowi nausznik 3M Optime I, który tłumi 27 dB, schodzimy do bezpiecznego i równocześnie optymalnego poziomu wygłuszenia 78 dB.
Częstym błędem natomiast jest zbyt duże wygłuszenie pracownika. Dając mu np. Optime III, który tłumi aż 35 dB, a hałas osiąga 105 dB, to w rezultacie wygłuszymy go zbyt mocno, bo do poziomu 70 dB. Pracownik wówczas będzie się czuł odizolowany od otoczenia, nie będzie słyszał sygnałów ostrzegawczych, a jego wydajność i komfort pracy znacznie spadną.
Tak samo w drugą stronę. Nie możemy pracownika wytłumić zbyt słabo. Jeśli z hałasu 120 dB zejdziemy do 89-90 dB, to pracownik cały czas będzie narażony na szkodliwe działanie hałasu, co w dłuższym okresie spowoduje ubytek słuchu.
Skuteczność ochronników
Ważne jest, aby ochronniki słuchu nosić cały czas. Częstym błędem jest odchylanie ich lub zdejmowanie tylko na chwilę, aby porozmawiać z kolegą. Okazuje się, że wystarczy 1% czasu bez założonych ochronników podczas narażenia, by ich skuteczność spadła aż o 50%. W przypadku, gdy ochronnik nie jest używany przez 10% czasu, jego skuteczność spada aż o 90% – czyli jakby nie był noszony wcale!
Higiena ochronników
Pamiętajmy, aby zatyczki wielokrotnego użytku myć codziennie po zakończeniu pracy, a w przypadku ochronników słuchu wymieniać tzw. zestaw higieniczny przynajmniej raz na 6 miesięcy. Wymiana pozwoli nie tylko utrzymać czystość, ale również poprawić właściwości tłumienia, którym z czasem, poprzez zużycie „poduszek”, ulegają ochronniki.
Ochronniki aktywne
Ochronniki słuchu wciąż ewoluują. Najnowsze rozwiązania potrafią rozpoznawać hałas, gdy ten tylko się pojawi, by w porę go wytłumić – zanim jeszcze trafi do narządu słuchu. W takich ochronnikach możemy komunikować się na dużą odległość, przebywając w strefie hałasu, a moduł Bluetooth pozwala na sparowanie telefonu z nausznikami, by prowadzić rozmowy przez wbudowany mikrofon lub słuchać muzyki.
Potrzebujesz ochrony słuchu? Z pewnością znajdziesz coś dla siebie na naszej stronie. A jeśli nie wiesz, co wybrać, skontaktuj się z nami.
